راهنماتو-گروهی از محققان بین‌المللی از انگلستان، سوئیس و ایالات متحده شواهدی پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد در قرون وسطا در انگلستان، لااقل یک گونه حیوان، جذام (خوره) را به انسان‌ها منتقل می‌کرده است.
به گزارش راهنماتو، حیوان مذکور سنجاب قرمز است، گونه‌ای که درست مثل همین امروز در قرون وسطا هم در نزدیکی و مجاورت انسان‌ها زندگی می‌کرد.
درحالیکه در عصر مدرن تماس با آرمادیلو به عنوان خطری برای انتقال جذام شناسایی شده است، اما هیچ حیوانی پیش از این به عنوان عامل انتقال جذام در اعصار باستان شناسایی نشده بود.
مطالعات نشان می‌دهند که سنجاب قرمز مدرن حامل نوعی باکتری است که باعث جذام می‌شود. اما هیچ مدرکی تاکنون نشان نداده که سنجاب‌های مدرن باعث انتقال جذام به انسان شده باشند که همین یافته‌های این پژوهش را جذاب‌تر می‌کند.
سارا اینسکیپ، باستان‌شناس دانشگاه لستر، می‌گوید:
«یافتن جذام در سنجاب‌های مدرن شگفتی‌آور بود و حیرت‌انگیزتر آن است که آن را در دوران قرون وسطا هم پیدا کردیم. پس روایتی که می‌گفت جذام بیماری مختص انسان‌ها بوده رد می‌شود.»
حقیقت در استخوان‌ها پنهان شده بود
در مقاله‌ای که به تازگی در نشریه current biology منتشر شده است، باستان‌شناسان و کارشناسان ژنتیک توانستند بین جذام قرون وسطا و تماس با سنجاب ارتباط پیدا کنند.
محققان استخوان‌های انسان و سنجاب قرمز که طی سال‌ها در کاوش‌های داخل و اطراف شهر وینچستر در انگلستان استخراج شده بود را بررسی کردند. آن‌ها نمونه‌هایی را برگزیدند که حاوی علائمی از آسیب مرتبط با بیماری جذام بود.
قطعات دی.ان.ای از استخوان‌ها استخراج و آنالیز شدند و محققان در نهایتا نقشه ژنتیکی باکتری عامل جذام (Mycrobacterium leprae) را در 25نمونه از استخوان‌های انسان و 12نمونه از استخوان‌های سنجاب پیدا کردند.
استخوان‌های انسان در طی کاوش‌های محل دفن قربانیان جذام به دست آمدند که در یک بیمارستان قرون وسطایی در وینچستر مرده بودند. استخوان‌های سنجاب‌ها نیز در گودالی باستانی که برای این موجودات پشمالو کنده شده بود، پیدا شدند. همه استخوان‌ها به بین قرن‌های 10ام تا 13ام تعلق داشتند.
آنالیز تطبیقی گونه‌ای خاص از باکتری M. leprae در سنجاب‌های قرمز قرون وسطایی نشان داد که این سویه به طرز شگفت‌انگیزی شبیه سویه‌هایی است که در انسان‌های قرون وسطا در انگلستان هم وجود داشته که نوعی ارتباط بین آن‌ها را نشان می‌دهد.
نویسندگان در مقاله خود به این نکته اشاره می‌کنند که «سویه سنجاب قرون وسطایی، در مقایسه با سویه‌های باکتری جذام که در انگلستان مدرن پیدا شده‌اند، به مراتب به سویه‌های باکتری جذام در بدن انسان‌های قرون وسطایی در وینچستر نزدیک‌تر است.»
این کشف قویا حاکی از آن است که جذام در سنجاب‌ها هرگز بیماری خود-محدودی نبوده و بین انسان‌ها و سنجاب‌های قرمز قرون وسطا رد و بدل می‌شده است (اما اکنون اینطور نیست که چرایی تفاوت سویه جذام در سنجاب‌های مدرن با سنجاب‌های قرون وسطایی را توضیح می‌دهد.)
خز سنجاب
مردم قرون وسطایی انگلستان عاشق سنجاب بودند
جذام حقیقتا یک بیماری باستانی است که صدها سال پیش از قرون وسطا در انگلستان وجود داشته است، بنابراین محققان مدعی نشأت گرفتن این بیماری از سنجاب قرمز و سپس انتقال آن به انسان نیستند بلکه برعکس، معتقدند که جذام ابتدا در انسان‌ها وجود داشته است اما الگوی انتقال این بیماری به سنجاب‌ها به وضوح مشخص نیست.
ممکن نیست بدانیم در آن نقطه از تاریخ و در آن برهه خاص زمانی ابتدا چه کسی بیماری را به دیگری منتقل کرده است. به عبارت دیگر، این بیماری در هر دو جهت منتقل می‌شده است.
اما هنوز پرسش اصلی باقی است: اگر در دوران قرون وسطا سنجاب‌ها و انسان‌ها به همدیگر جذام می‌دادند چرا حالا نمی‌دهند؟
پاسخ آن است که در قرون وسطا ارتباط بین انسان و سنجاب قرمز بسیار نزدیک‌تر و صمیمانه‌تر از امروز بود.
خز سنجاب بخشی از انواعی از لباس‌ها بود و صنعت خز سنجاب در آن دوران در وینچستر در حال رونق بود. بسیاری از مردمان قرون وسطا در انگلستان هم سنجاب را به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌کردند که احتمالا ساده‌ترین راه برای انتقال جذام بوده است.
جذام به طور معمول از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود مگر آنکه فرد رابطه‌ای بسیار نزدیک و طولانی با فرد جذامی داشته باشد و این قانون احتمالا در مورد رابطه بین سنجاب و انسان هم صدق می‌کند.
آیا انسان‌ها هنوز هم از حیوان‌ها جذام می‌گیرند؟
با اینکه جذام بیماری‌ای مربوط به گذشته‌های خیلی دور است اما هنوز منقرض نشده است. این بیماری که با عنوان هنسن هم شناخته می‌شود هنوز در بخش‌هایی از آفریقا، آسیا و آمریکا جنوبی شایع است و بیش از 200000مورد هر سال در 120کشور شناسایی می‌شود.
این بیماری به پوست و سیستم عصبی پیرامونی حمله می‌کند و اگر درمان نشود جراحات و ناتوانی‌های دائمی به جا می‌گذارد.
اگر سنجاب و آرمادیلو حامل باکتری جذام هستند معنایش این است که این بیماری هنوز در حال انتقال است و تماس انسان با این موجودات می‌تواند عامل پنهان ماندگاری باکتری جذام تا امروز باشد.
دیدگاه شما چیست؟
دیدگاه ها