راهنماتو-حتی فیلسوفان هم اغلب به این نکته اشاره کردهاند که همکارانشان تمایل دارند به جای تغییر دادنِ جهان درباره آن گفتوگو و آن را توصیف کنند. اما معنایش این نیست که همه فیلسوفان از فرصت آزمودنِ ایدههایشان در حوزه سیاست اجتناب میکنند.
به گزارش راهنماتو، چندین متفکر معروف در تاریخ وارد دولت شدند و تلاش کردند، ایدههایشان را، کموبیش با موفقیت، اجرایی کنند.
1.کنفوسیوس: وزیر عدالت ایالتِ لو
کنفوسیوس مهمترین فیلسوف در تاریخ چین است که بینانگذارِ فلسفه کنفوسیوسگرایی بوده است. بسیاری از ایدههای او هنوز در چین و در فرهنگ آسیای شرقی رواج دارند. ایدههای مرکزیِ فلسفه سیاسی او مشروعیت، دانستنِ جایگاهتان در نظمِ اجتماعی، ایفای خوبِ آن نقش و دنبال کردنِ درستِ مناسک است. کنفوسیوس قبل از آنکه به وزارت عدالت ایالتِ لو ـ یک دوکنشین کوچک در سلسله ژو ـ برسد، در شغلهای دولتی زیادی کار کرده بود. نقشه او برای منحل کردنِ تمام کاخهایی که به دولتِ مرکزی تعلق نداشتند، دو آشوب جزئی ایجاد کرد. انقلاب دوم با تصمیمِ کنفوسیوس برای انتقال دوک و سایر اهدافِ شورشیان به برجی که به نخستوزیر وقت تعلق داشت و کنفوسیوس میدانست که ایدهپردازِ این انقلاب است، خاتمه یافت. درواقع سربازان جرأت نداشتند به برجی حمله کنند که متعلق به فرماندهشان بود. بهاینترتیب ایده سلسهمراتب اجتماعی توانسته بود این مشکل را حل کند. کنفوسیوس به دلیل نادیده گرفتنِ تلاشهایش از دولت استعفا کرد و بقیه زندگیاش را به ترویج خرد و ایدههایش پرداخت. او نتوانست عملی شدنِ بسیاری از ایدههایش را در دولت چین ببیند.
2.جان استوارت میل: عضو پارلمانِ انگلستان
جان استوارت میل فیلسوف و اقتصاددانِ قرن نوزدهم در انگلستان بود. او به خاطر آثارش درباره لیبرالیسم، منطق، فایدهگرایی و اقتصاد-سیاسی معروف است. او در سال 1856 به عنوان یک لیبرال وارد پارلمان انگلستان شد و به دفاع از حق رأی زنان پرداخت. بعدها او پیشنهاد داد که لایحه گسترشِ حق رأی، به جایِ واژه «مردان» از واژه «اشخاص» استفاده کند، که مورد حمله واقع شد. او همچنین مخالف استعمارِ خشن انگلیس در جاماییکا و مدافع ایرلندیها در برابر تعصبِ انگلیس بود. او درباره حق برابر زنان در تمام ابعاد و حوزههای زندگی کتاب نوشته است.
3.مارکوس اورِلیوس: امپراتور رم
مارکوس اورِلیوس آنتونیوس، امپراتور روم در بین سالهای 161 تا 180 بعدازمیلاد بود. مرگ او پایانِ دوران طلایی شکوه و پایداریِ نسبیِ روم را رقم زد. او همچنین یک فیلسوف رواقی بود که معروف است یادداشتهایی با عنوانِ «مدیتیشنها» را برای نجاتِ خودش مینوشته است.
مدیتیشنهای او رویکردِ رواقیون را توضیح میدهد؛ فلسفهای که خودش را وقف آموزش شادی از طریق دنبال کردنِ فضایل و عمل بر اساسِ طبیعت کرده است. رواقیون معتقد بودند که فضیلت به تنهایی برای داشتنِ یک زندگی خوب کافی است؛ بااینحال، مدیریتِ امیال برای چیزهای «خنثی» ـ چیزهایی که نه فضیلت هستند و نه رذیلت ـ در زمره وظایف مهم هستند. رواقیون همچنین الگویی از هستی و سیستمِ منطق خودشان را داشتند. مارکوس اورلیوس عموماً از خط فکری رواقیون پیروی میکرد اما هر جایی که با نیازهایش مطابقت داشت، از ایده فیلسوفان دیگر نیز بهره میبرد. او منتقدانش را تحمل میکرد و علاقه جدی و مهارت در اجرای قانون داشت. در زمان او روم با ایران باستان و قبایل ژرمن وارد جنگ شد. بسیاری از مدیتیشنهای او در زمانی نوشته شدهاند که او در میدانِ جنگ با بربرها بود.
4.برتراند راسل: مجلس لردهای انگلستان
براتراند راسل، فیلسوف، ریاضیدان و روشنفکر عمومی و عضو موروثی مجلس لردها بود. او یکی از بنیانگذارانِ فلسفه تحلیلی بود که طیفی از موضوعاتِ مختلف، بهخصوص علاقه به منطق، نظریهپردازی، معرفتشناسی و فلسفه زبان، را پوشش میداد. سخنرانیهای او درباره صلح، خلعسلاحشدن، کمکهای خارجی و دولتِ جهانی بود. آخرین سخنرانی او درباره خلع سلاحِ هستهای یکی از بهترینهای آنهاست. او بارها به دلیلِ فعالیتِ سیاسی در حوزههای مختلف دستگیر شد.
5.سقراط: رئیسِ یکروزه آتن
سقراط یکی از فیلسوفان اهل آتن بود که بیشتر به عنوان بنیانگذار فلسفه غرب شناخته میشود. از سقراط انتظار میرفت که به عنوان یکی از شهروندانِ آتن با شرکت در جلسات مجمع مستقیم در امور سیاسی آتن شرکت کند. او یکروز ریاست این مجلس را نیز برعهده گرفت. در دوره جنگ پلوپونز، پیروزیِ نیروی دریایی آتن به دلیل شکستِ فرماندهان در نجات مردان در کشتیهای درحالِ غرقشدن که ظاهراً به دلیل طوفان اتفاق افتاده بود، تلخ شد. فرماندهان طوفان را «اراده خدا» توصیف کردند. تلفات سنگین باعث شد خشم مردم آتن برانگیخته شود.
اسامی مسئولانی که در روز غرقشدنِ کشتی در مجمع بودند، بیرون کشیده شد و سقراط یکی از آنها بود. سقراط متعهد شد بر اساس قانون عمل کند. رأیگیری برای تعیین سرنوشت ژنرالهایی که پذیرفته بودند ملوانانِ درحالِ غرقشدن را نجات ندادهند، بهحالت تعلیق درآمد زیرا سقراط و دیگران فکر میکردند که این حرکت غیرقانونی است. اما فشار خشم عمومی آنها را مجبور کرد نظرشان را تغییر دهند و مجمع به اعدام 6ژنرال رأی مثبت داد. آتنیها بعداً از این تصمیم پشیمان شدند. کسانی که این مسئله را پیش کشیده بودند به عنوان متخلف در انحراف مسیرِ تصمیمگیری مجمع شناخته شدهاند.
افلاطون بعدها درباره این تصمیم سقراط نوشته بود که او از آن رویدادها به عنوان رویدادهای تلخی یاد میکرد. افلاطون میگوید سقراط به دلیل آنکه «نتوانسته بود روندی که در حالِ جریان بود را بفهمد، مورد تمسخر واقع میشد.»
6.پیر ژوزف پرودون: عضو پارلمان فرانسه
او فیلسوفِ قرن نوزدهمی فرانسه و یک سیاستمدار و اقتصاددان بود. او بود که واژه «آنارشیست» را ابداع کرد و یکی از بنیانگذارانِ اصلیِ افکار آنارشیستیِ مدرن بود. آنارشیسم در افکار او به معنای برخورداری از بازار آزاد، محیطهای کاریِ مبتنی بر همکاری، دولتهای فدرال که از طریق انجمنهای آزاد مردمی اداره میشوند و برنامههای انقلابی برای ساختن جامعهای جدید در پوسته جامعه سنتی، بود.
او درنهایت پذیرفت که سیاستمدار اثرگذاری نبوده است. او دو کتاب در انتقاد از دموکراسیِ نمایندگی که در آن عدهای قلیل بر اکثریت حکومت میکنند، نوشته است.
دیدگاه شما چیست؟
دیدگاه ها