از دست دادن تمرکز ممکن است باعث تقویت یادگیری شود

راهنماتو- اگر جزو والدینی هستید که کودکان مدرسه ای دارید احتمالا بارها با حواس پرتی و از دست دادن تمرکز فرزندان خود مواجه شده باشید و حتی تکرار بیش از حد چنین مواردی شما را کلافه کرده باشد. اما به نظر می رسد که اکنون حتی باید از این ماجرا خوشحال باشید زیرا یک مطالعه جالب توجه نشان داده است که از دست دادن تمرکز برای یک لحظه ممکن است در واقع با دادن فرصتی سریع به مغز، منجر به تقویت یادگیری شود.

به گزارش راهنماتو، البته دانشمندان خاطرنشان می کنند که این قابلیت مختص کودکان نیست و در همه سنین قابل مشاهده است. الکساندرا دکر، عصب شناس شناختی موسسه فناوری ماساچوست (MIT) می‌خواهد که این مطالعه جدید را رهبری کرد توضیح می‌دهد: «در حالی که تمرکز به ما کمک می‌کند تا اهداف خود را محدود کنیم، از دست دادن مقداری از تمرکز می‌تواند دامنه توجه را گسترش دهد و به ما کمک می‌کند تا اطلاعات کمتر مرتبط را وارد ماجرا کنیم. این امر می‌تواند به ما کمک کند تا قوانین محیطی خود را یاد بگیریم و حتی ایده‌ها یا مفاهیم کاملا غیر معمول را پیدا کنیم».

ایجاد ارتباط بین مفاهیم دور یا توانایی ایجاد ترکیبی متنوع از ایده های جدید (به نام تفکر واگرا) دو جنبه از خلاقیت است که دانشمندان می توانند آن را اندازه گیری کنند. البته تمرکز نیز برای یادگیری مهارت‌ها و توسعه ایده‌های جدید نقشی کلیدی دارد اما هرچه تلاش کنیم، توجه و تمرکز ما به طور طبیعی در نوسان است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که نداشتن تمرکز نشانه‌ای است که مغز ما بیش از حد داده دریافت کرده است، اما نظریه دیگری نیز معتقد است که از دست دادن تمرکز ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که یک کار بیش از حد یکنواخت شود.

حالا دانشمندان می گویند که این از دست دادن تمرکز می تواند به برخی از مزایای غیر منتظره برای ما منجر شود. این دانشمندان معتقدند که مغز ما در چنین شرایطی ممکن است به سمت درون بچرخد و شروع به پرسه زدن در افکار خود کند، می‌تواند در حالتی شاد و بی‌ذهن غوطه ور شود، یا شروع به جستجوی اطلاعات بی ربطی کند تا شرایط را متعادل سازد. دقیقا همینجاست که این شرایط ممکن است به یادگیری کمک کند.

دکر می‌خواست بفهمد که وقتی توجه کم می‌شود ذهن ما به کجا می‌رود و آیا از دست دادن تمرکز گاهی اوقات می‌تواند برای یادگیری مفید باشد. تحقیقات نشان می‌داد افراد دارای تکانشگری بالاتر و کنترل شناختی پایین‌تر - مانند بزرگسالان جوان و کودکان - در یادگیری روابط بین اطلاعات به ظاهر نامرتبط که به آنها گفته می‌شد نادیده بگیرند، بهتر بودند. در آزمایشی که صورت گرفت گروهی متشکل از ۵۳ دانشجوی مقطع کارشناسی وظیفه داشتند حروف و اعدادی را که روی صفحه کامپیوتر به همراه نمادهای منحرف کننده‌ای در کنار آن اعداد ظاهر می‌شوند که به آنها گفته شده بود آنها را نادیده بگیرند، دسته‌بندی کنند.

همانطور که انتظار می‌رفت توجه این افراد مختل شد و تمرکزشان از دست رفت. پژوهشگران این موضوع را با استفاده از تکنیکی مشاهده کردند که نوسانات توجه و تمرکز را بر اساس زمان واکنش شخصی تشخیص می‌دهد. در طول لحظات از دست دادن تمرکز، دامنه توجه افراد افزایش می‌یابد و به آنها اجازه می‌دهد تا نمادهایی را که در واقع شبیه به ظاهر یک حرف یا یک عدد هستند، دریافت کنند و اساساً مغز آنها به آنها یک نشانه اضافی می‌داد تا چیزی را که روی صفحه است، منعکس کنند. در واقع، افرادی که بیشتر تمرکز خود را از دست می‌دهند، در واقع پاسخ‌های سریع‌تر و دقیق‌تری داشتند که نشان‌دهنده یادگیری بهتر الگوهای کدگذاری شده توسط نمادها است.

علاوه بر این، زمانی که محققان روی تک تک شرکت‌کنندگان تمرکز کردند، می‌توانستند ببینند که یادگیری در طول وقفه‌های توجه آنها مشهودتر است. الکساندرا دکر می‌گوید: نتایج ما نشان می‌دهد که کمی از دست دادن تمرکز ممکن است گاهی اوقات چیز خوبی باشد. اما جابه‌جایی بین دوره‌های تمرکز و تمرکزِ کمتر می‌تواند در مجموع بهترین باشد.

البته این آزمایش‌های آزمایشگاهی فقط سطح چگونگی ثبت یا اولویت‌بندی اطلاعات جانبی توسط مغز ما را در دنیای واقعی که محیطی بسیار پیچیده‌تر از اتاق کامپیوتر است، نشان نمی‌دهند. با این حال، یافته‌های این پژوهش با مجموعه پژوهش‌های رو به رشدی که حالات منفی پیرامون سرگردانی ذهنی و خیال‌پردازی را کنار گذاشته است، مطابقت دارد. این پژوهش‌ها نشان داده‌اند که استراحت دادن به ذهن پس از یک دوره تمرکز مداوم می‌تواند به جریان یافتن افکار خلاقانه کمک کند.

توجه اساسا یک چیز بی‌ثبات است. پژوهش‌های قبلی نشان داده که مغز ما چهار بار در ثانیه میزان تمرکز خود را تغییر می‌دهد، گویی محیط اطراف خود را برای محرک‌های دیگری اسکن می‌کند که ممکن است نیاز به ثبت آن داشته باشد. این یک مهارت مفید برای هوشیار ماندن در برابر خطرات احتمالی است.

شاید هدف ما مهم باشد: آیا به مغزمان فضایی برای پرسه زدن می دهیم، برای یافتن ارتباطات یا ایده های جدید در مکان های غیرمحتمل – مانند زیر بخار دوش گرم - یا آن را در حالت خستگی خاموش قرار می دهیم. صفحه نمایش