عجیب ترین آیین‌های کریسمس که باورتان نمی شود

راهنماتو-کریسمس یکی از محبوب‌ترین تعطیلات در جهان با دو میلیارد مشارکت‌کننده است که هر کدامشان آن را بر اساس سنت‌های متفاوتی جشن می‌گیرند.

به گزارش راهنماتو، حتی در کشورهایی با کمترین جمعیت مسیحیان، کریسمس جشنی مهم محسوب می‌شود.

اما همه کریسمس را به یک سبک جشن نمی‌گیرند. درحقیقت، می‌توان گفت که هیچ دو جشن کریسمسی کاملا شبیه هم نیست و حتی در کشوری مانند آمریکا از خانه‌ای به خانه دیگر جشن‌ها با هم فرق دارد.

با وجود این تصویر کلی کریسمس معمولا به چیزی مشابه اشاره می‌کند: یک درخت تزیین‌شده با هدایایی در زیر آن، جوراب‌های بزرگی که از بالای شومینه آویزان شده‌اند و یک میز مفصل شام.

اما وقتی سنت‌های کریسمس در سراسر جهان را با هم مقایسه می‌کنیم، این تفاوت‌ها بیشتر مشخص می‌شوند ـ به خصوص وقتی متوجه می‌شویم که بسیاری از جشن‌های منسوب به کریسمس در بدو امر اصلا با کریسمس ارتباطی نداشتند.

نقش آیین‌های پیشامسیحی در سنت‌های کریسمس

خیلی پیش از آنکه مسیحیت بیشتر جهان غرب را در بر بگیرد، مذهب بسیار متنوع و محلی بود. امروز به این پدیده پاگانیسم [جادوگری، الحاد، بت‌برستی] گفته می‌شود، اما یونانی‌ها، رومی‌ها و آلمانی‌های باستان، داستان‌های ارواح طبیعت، معابد خدایان و قهرمانان افسانه‌ای را می‌پرستیدند.  

مذاهب پیشامسیحی اغلب به جهان طبیعی احترام می‌گذاشتند و آن را پرستش می‌کردند. این امر در نهایت به جشن یول یا یولِتاید منجر شد که درواقع آیینی پاگانی برای جشن گرفتن انقلاب زمستانی بود. جشن یول درواقع جشن آخر سال بود و طی آن رویدادهای سال گذشته جشن گرفته می‌شد  و به خدایان با آواز، غذا و نوشیدنی ـ و گاهی قربانی دادن ـ احترام گذاشته می‌شد.

یول درواقع ترکیب دو ماه دسامبر و ژانویه بود که در کل به نام دوران جولی شناخته می‌شد؛ این دوران در حوالی انقلاب زمستانی و تاریک‌ترین بخش سال رخ می‌داد.

وایکینگ‌ها و گوت‌ها هم باور داشتند که روزهای منتهی به یولتاید سرشار از جادو هستند. آن‌ها فکر می‌کردند که موجودات نفرین‌شده‌ای به نام دروگر روی زمین سرگردان می‌شوند و اودین شخصا هدایت گروهی از شکارچیان شبح‌وار را در سراسر آسمان بر عهده می‌گیرد. بنابراین، قربانی می‌کردند تا خدایان را خشنود کنند.

با اینکه مسیحیت بسیاری از این باورهای جادوگری را محو کرد، اما برخی از مراسم آن‌ها باقی ماند و در جامعه نهادینه شد. کلیسای کاتولیک به جای آنکه این شیوه‌ها را غیرقانونی اعلام کند، روش‌هایی برای تلفیق سنت‌های محلی در مذهب جدید تحت عنوان «تفسیر مسیحی» پیدا کرد.  

درحقیقت این‌گونه بود که درخت کریسمس رواج پیدا کرد. بسیاری از مورخان باور دارند که مسیح در فصل بهار متولد شده است. کلیسا آن تاریخ را به 25دسامبر تغییر داد تا با جشن‌های یولتاید هم‌زمان شود.

بقایای جشن یول را هنوز می‌توان در بسیاری از سنت‌های مسیحی، به خصوص فرهنگ‌های ژرمانیک و اسکاندیناوی، مشاهده کرد. بسیاری از این آیین‌های جادوگری و پیشامسیحی راه خود را به قاره‌های دورتر مثل آمریکا نیز باز کردند.

بابانوئل

حدودا اوایل قرن نوزدهم مردی به نام سانتا کلاس که ملهم از سینترکلاس هلندی و سنت نیکولاس آلمانی بود، به حال و هوای فرهنگی آمریکا ورود پیدا کرد. محبوبیت ابدی بابانوئل در شعری با عنوان «ملاقات با سنت نیکولاس» که در سال 1823 سروده شد، تثبیت شد. از آن زمان عقاید آمریکایی درباره کریسمس گسترش پیدا کرده است. بی‌شمار فیلم و برنامه ویژه تلویزیونی درباره تعطیلات، از کارتن‌های خانواده‌پسند تا فیلم‌های ترسناک، وجود دارند.

تقریبا همه خانواده‌ها خانه‌هایشان را با یک درخت کاج تزیین می‌کنند. شیرینی‌های زنجبیلی و کیک‌های میوه‌ای درست می‌کنند. ایستگاه‌های رادیویی نیز ترکیبی از آوازهای سنتی کریسمس و آهنگ‌های پرطرفدار معاصرتر را پخش می‌کنند. یعنی کریسمس از جشن یولتاید فاصله زیادی گرفته است.

کی.اف.سی در ژاپن

از دهه 1970، رستوران‌های کی.اف.سی در سراسر ژاپن مجسمه‌های سرهنگ سندرس را در اندازه واقعی با لباس بابانوئل به معرض نمایش می‌گذارند. این کار باعث شده تا محلی‌ها و گردشگران در حوالی کریسمس به کی.اف.سی هجوم ببرند و آغازگر رسمی عجیب شده است.  با اینکه فقط 1.5درصد از جمعیت ژاپن مسیحی هستند ـ که تقریبا حدود 2میلیون نفر می‌شود ـ بسیاری از خانواده‌ها در کریسمس برای خرید از کی.اف.سی صف می‌بندند.  درحقیقت، بر طبق گزارش‌های کی.اف.سی، رستوران‌های این برند در ژاپن 10برابر بیشتر از هر زمان دیگری در کریسمس درآمد دارند.

سنت ماری لوید

با اینکه خاستگاه آیین ماری لوید نسبتا مبهم است، بیشتر اندیشمندان توافق دارند که این سنت یک آیین پیشامسیحی بوده است. این رسم به این ترتیب است که گروهی از مردم جمجمه یک اسب را که با ردایی بلند به همراه ربان‌هایی از جنس گیاهان عشقه و راج تزیین شده تا شبیه به «یال اسب» شود، را در شهر می‌گردانند و یک بازی مقفا را شروع می‌کنند که طی آن بازیکنان کنایه‌های بی‌ادبانه رد و بدل می‌کنند.

اگر صاحب‌خانه ببازد [ظاهر در جلوی هر خانه‌ای این مراسم برگزار می‌شود]، باید همه گروه ماری لوید را دعوت کند و با این کار خوش‌شانسی تا پایان سال نصیبش خواهد شد. اما اگر ببرد، گروه ماری لوید، باید اهالی خانه را به شامی مفصل دعوت کند.

 کرامپوس

کرامپوس در سال‌های اخیر محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. اما در اتریش، که داستان‌های کرامپوس، قرن‌هاست سینه به سینه می‌چرخد، این شیطان کریسمسی همیشه یکی از شخصیت‌های محبوب بوده است. این شخصیت آنقدر محبوب است که هر سال در مونیخ صدها نفر به شکل کرامپوس لباس می‌پوشند و در خیابان‌ها رژه می‌روند. این رویداد کرامپوسلوف یا رژه کرامپوس نام دارد. این سنت را در سراسر منطقه آلپ شامل بخش‌هایی از باواریا و آلمان و امروز در شهرهای آمریکایی می‌توان مشاهده کرد.

شیطان‌سوزی

مردم گوآتمالا هر سال در روز 7دسامبر ساعت 6عصر در سنتی به نام «شیطان‌سوزان» شرکت می‌کنند. این سنت در دوران استعمار آغاز شد که مردم معمولا فانوس‌ یا بوته‌های آتش را در موقعیت‌های خاص در بیرون خانه‌هایشان برپا می‌کردند. این پدیده کم‌کم به سوزاندن عروسک شیطان تغییر شکل داد زیرا بسیاری باور داشتند که شیطان در خانه‌هایشان کمین کرده است. مردم گوآتمالا عروسک یا مجسمه شیطان را می‌سوزانند تا پیروزی مریم مقدس بر شیطان را جشن بگیرند. این جشن آغاز رسمی فصل کریسمس است.

مخفی کردن جارو از شیاطین در نروژ

در روزگاران قدیم نروژی‌ها فکر می‌کردند که جادوگران و ارواح خبیث در روز کریسمس بیرون می‌آیند. خرافاتی‌ها باور داشتند که این جادوگران و ارواح جاروها را می‌دزدند تا با آن سواری کنند. درنتیجه بسیاری از خانواده‌ها همه جاروهایشان را مخفی می‌کردند تا مبادا جادوگری بر آن‌ها سوار شود. این رسم هنوز در دنیای مدرن برگزار می‌شود.

گربه یول که بچه‌ها را می‌خورد

سنت‌های ایسلندی کریسمس هم بامزه و هم ترسناک هستند. دو داستان مردمی ایسلندی محبوب از شخصیت‌هایی با عنوان گربه یول و پسران یول صحبت می‌کند. گربه یول یک مخلوق گربه‌سان عظیم‌الجثه است که در روز کریسمس به دنبال شکار و خوردن بچه‌های شیطان است. پسران یول هم 13پسر زنی به نام گریلا بودند که ابتدا به اندازه مادرشان ترسناک بودند اما در گذر زمان بامزه و خنده‌دار شده‌اند.

بابانوئل در کانادا آدرس رسمی دارد

اداره پست کانادا آدرس بابانوئل را به رسمیت می‌شناسد و برای آن یک کدپستی اختصاص داده است. نامه به بابانوئل در کانادا به آدرسِ بابانوئل [سانتا کلاوس]، قطب شمال، کانادا، HOH OHO نوشته می‌شود.

تنه‌درختی که هدیه می‌دهد، آن هم از جایی عجیب

هیچ‌چیزی بیشتر از یک تنه درخت که از ماتحتش هدیه بیرون می‌آید، تعطیلات‌پسند نیست. درست است؟ ممکن است این سنت بی‌معنی به نظر برسد اما این سنت عجیب که به نام Coga Tio شناخته می‌شود در کاتالونیا محبوب است. در حوالی 8دسامبر والدین این تنه درخت را به خانه می‌آورند و به بچه‌ها می‌گویند که باید از این تنه درخت خوب مراقبت کنند، به آن غذا بدهند و آن را گرم نگه دارند. بچه‌ها هم هر شب تا رسیدن کریسمس به تنه درخت میوه خشک، آجیل و آب می‌دهند. شب قبل از کریسمس بچه‌ها دور تنه درخت جمع می‌شوند و با یک چوب‌دستی به آن ضربه می‌زنند و برایش آواز می‌خوانند. بعد اتاق را ترک می‌کنند تا دعا کنند Caga Tio هدایایشان را بیاورد. وقتی بر می‌گردند، می‌بینند که درخت از ماتحتش برایشان هدیه خارج کرده است!

الف روی طاقچه

الف روی طاقچه یک سنت بسیار اخیر است که قدمت آن به سال 2005 و کتابی با همین عنوان باز می‌گردد. از آن زمان خانواده‌های آمریکایی هر سال در آستانه کریسمس یک عروسک الف را روی طاقچه می‌گذارند. این سنت به این شکل اجرا می‌شود که هر سال از اوایل ماه دسامبر یک عروسک الف به خانه «دعوت» می‌شود و هر روز صبح که بچه‌ها از خواب بیدار می‌شوند، این عروسک در یک کنج متفاوت نشسته است. الف چشمش را از بچه‌ها برنمی‌دارد و همه رفتار آن‌ها را، چه شیطنت کنند و چه خوب رفتار کنند، به بابانوئل گزارش می‌دهد. این سنت جادوی بیشتری به عید کریسمس وارد می‌کند.

غذای کریسمسی گریلند: پرنده دریایی در پوست سیل

در گریلند دو نوع غذای کریسمسی در آستانه عید طبخ می‌شود که به نام‌های کیویاک و ماتاک شناخته می‌شود. کیویاک پوست سیل مرده است که از گوشت یک نوع پرنده دریایی کوچک پر شده است. این غذا را مردان گریلندی برای زنان درست می‌کنند.

روزه در روز کریسمس در لهستان

لهستانی در روز کریسمس روزه می‌گیرند. آن‌ها زمانی روزه را می‌شکنند که همه اعضای خانواده دور هم جمع شوند و ویفرهای کریسمسی را بشکنند و با هم معاوضه کنند و برای هم آرزوهای خوب کنند. هر فردی باید حداقل یک لقمه از 12 بشقاب غذایی که مخصوص این روز تهیه می‌شود را بخورد.

تزیین تارعنکبوتی درخت در اوکراین

درختان کریسمس در اوکراین با کمک عنکبوت و تار عنکبوت تزیین می‌شوند. درحالیکه این نشانه‌ها ممکن است قدری هالویینی به نظر برسند اما اوکراینی‌ها درواقع با این کار به یکی از افسانه‌های مردمی کلاسیک ادای احترام می‌کنند که درباره عنکبوب سخاوتمندی بود که درخت کریسمس یک خانواده فقیر را که به او اجازه داده بودند در خانه‌شان گرم شود، با تارهایش تززین کرد. اوکراینی‌ها معتقدند که تزیین درخت کریسمس با تار عنکبوت خوش‌شانسی می‌آورد.

کفش‌های هدیه در هلند

درحالیک در اغلب جاهای جهان جوراب محلی است که بابانوئل هدایایش را در آن می‌گذارد، در هلند برای دریافت هدایا کفش بیرون می‌گذارند. بابانوئل در هلند سینترکلاس نام دارد که البته برخلاف جوراب‌ها، کفش‌هایی که برایش می‌گذارند خالی نیست. بچه‌ها این کفش‌ها را از هویج، سیب و کاه برای اسب سیندرکلاس پر می‌کنند.

شام دیروقت در برزیل

در برزیل بیش از نیمی از جمعیت کاتولیک است و انتظار می‌رود که کریسمس مفصل جشن گرفته شود. یکی از آیین‌های برزیلی‌ها شام دیروقت است که بعد از 10شب و گردهم آمدن خانواده‌ها میل می‌شود. بعد از نیمه‌شب نیز هدایا مبادله می‌شوند.

 بِفانا، شخصیتِ پشیمانی که هنوز به دنبال نوزاد مسیح می‌گردد

 لا بفانا یک شخصیت کریسمسی ایتالیایی است که مانند بابانوئل برای بچه‌ها در روز کریسمس هدیه می‌آورد. برطبق افسانه‌های عامیانه، بفانا توانست سه مرد خردمند را پیش از تولد مسیح ملاقات کند. او به این سه مرد خردمند جا داد و آنقدر مهربان بود که آن‌ها از او دعوت کردند که با آن‌ها برای دیدن مسیح نوزاد راهی شود. اما بفانا باید کارهای خانه را انجام می‌داد برای همین دعوت آن‌ها را در کرد. بفانا از تصمیمش پشیمان شد اما نتوانست آن سه مرد خردمند را پیدا کند یا مسیح نوزاد را ببیند و حالا او همچنان در سراسر زمین به دنبال این نوزاد می‌گردد و برای بچه‌های خوب هدیه می‌برد.

کریسمس در سوناهای فنلاندی

سونا در فنلاند رواج زیادی دارد. برطبق برخی تخمین‌ها سه میلیون سونا در سراسر این کشور وجود دارد، این درحالیست که جمعیت فنلاند 5.5میلیون نفر است. بنابراین خانواده‌های فنلاندی کریسمس را با گرم کردن خودشان در سونا و آرامش ذهنی و روحی جشن می‌گیرند.

اسکیت‌سواری در ساعت 5صبح

هر سال برخی از خیابان‌های ونزوئلا به دلیل ترافیک تعطیلات مسدود می‌شود. علتش آن است که تعداد بی‌شماری از ونزوئلایی‌ها سوار بر اسکیت‌های چرخ‌دارشان به شکل توده‌ای از ساعت 5صبح بیرون می‌آیند. دلیل مشخصی برای این رسم نسبتا اخیر وجود ندارد اما برخی می‌گویند که اسکیت احتمالا جایگزین سورتمه در هوای گرم است.

فال کفش در جمهوری چک

در جمهوری چک یک رسم کریسمسی وجود دارد که طی آن زنان از کفش‌هایشان به عنوان شیر یا خط برای پیش‌بینی ازدواج در سال پیش رو استفاده می‌کنند. زنان جوان مجرد در آستانه در و پشت به آن می‌ایستند و کفش‌شان را از روی شانه به زمین پرت می‌کنند. اگر کفش با نوکی که به سمت بیرون در اشاره دارد به زمین فرود بیاید، نشانه آن است که این زن وارد رابطه خواهد شد ولی اگر نوک کشف به سمت خانه فرود بیاید، این زن آن سال را هم مجرد خواهد ماند.

روشن کردن مسیر بابانوئل با آتش

در نیوراورلئان هر سال آتشی بزرگ برافراشته می‌شود. این آتش در کنار رودخانه می‌سی‌سی‌پی برپا می‌شود تا راه بابانوئل روشن شود.

ترشی روی درخت کریسمس

ترشی کریسمس در میان خانواده‌های آلمانی-آمریکایی رواج دارد. یکی از اعضای خانواده یک شیء تزئینی شبیه به ترشی را در درخت کریسمس پنهان می‌کند و هر کسی که بتواند آن را پیدا کند یک هدیه اضافه‌تر از بابانوئل دریافت می‌کند. گفته شده این رسم ریشه در آلمان دارد اما به نظر می‌رسد که در خود آمریکا بیشتر از جاهای دیگر رواج دارد.

شب تربچه‌ها

مردم مکزیک در روز 23دسامبر شب تربچه‌ها را جشن می‌گیرند.  برطبق افسانه‌ها این رسم از زمانی آغاز شد که در نزدیکی شهری در مکزیک به نام Oaxaca یک سال تربچه به وفور رویید. سپس دو راهب تربچه‌ها را به بازاری کریسمسی بردند و توجهات زیادی را به خود جلب کردند. سپس در سال 1897 شهردار شهر اعلام کرد که هر سال مسابقه تربچه‌آرایی برگزار خواهد شد.

بز یول

بز یول یکی از آیین‌های کریسمسی اسکاندیناوی است که مانند بسیاری دیگر از این آیین‌ها ریشه در آیین‌های پیشامسیحی دارد که بعدها در کریسمس تلفیق شده است.  معنای اصلی این سنت فراموش شده اما نظریه‌های متعددی برای آن وجود دارد. یکی از نظریه‌ها می‌گوید که بز یول به طریقی با ستایش تور، خدای نورس، مرتبط است که با ارابه‌ای که دو بز آن‌ را هدایت می‌کرد، حرکت می‌کرد.  ساکنان اسکاندیناوی برایشان فرقی نمی‌کند که منبع این آیین چیست، آن‌ها همچنان بز یول را یکی از آیین‌های محبوب کریسمسی می دانند. در سراسر سوئد هر کس بز خودش را با کاه درست می‌کند که البته تا کریسمس بیشتر دوام نمی‌آورد زیرا همیشه آن را می‌سوزانند.

ادابازی با صورتک حیوانات

درست مثل بسیاری از آیین‌های اسکاندیناوی، آیین‌های کریسمسی لتونی نیز ریشه در پاگانیسم یا آیین‌های پیشامسیحیت دارد. یکی از رایج‌ترین سنت‌های پیشامسیحی که هنوز هم در حوالی کریسمس جشن گرفته می‌شود، ادابازی با صورتک‌های حیوانی است. افراد نقاب‌هایی از حیوانات متفاوت از خرس، گرگ، سگ و بز را به چهره می‌زنند و پانتومیمی بازی می‌کنند. آن‌ها با همین شکل به در خانه‌ها می‌روند و در ازای دریافت خوراکی می‌رقصند و آواز می‌خوانند. ماهیت اصلی این سنت در نقاط مختلف لتونی تفاوت دارد. مثلا برخی از این ادابازها با دسته‌ای شاخه به صاحب‌خانه ضربه می‌زنند.